سامانه چکاوک چیست + ثبت و هزینه استعلام چک
سامانه چکاوک چیست ؟ با روش هایی برای ثبت و هزینه استعلام چک و همچنین مزایا این سامانه انتقال تصویر چک تا انتها این مطلب همراه رسانه دیجیاتک باشید.
توجه به قوانین جدید چک، بسیاری از اشخاص حقیقی و حقوقی، به دلیل ضمانتی که اینگونه پرداخت برای آنان دارد، استقبال فراوانی از این تصمیم گیری نظام بانکداری الکترونیکی برای چک داشته اند.
با استفاده از سامانه هایی که از سوی بانکداری الکترونیکی جهت خدمات رسانی چک های صیاد ارائه شده است، فعالان در حوزه اقتصادی توانسته اند به راحتی تراکنش های مالی خود را که با استفاده از چک می باشد، به صورت کاملا الکترونیکی انجام دهند.
بانک مرکزی نیز جهت بررسی اطلاعات برگه چک های فیزیکی به معرفی سامانه چکاوک یا سیستم انتقال تصویر چک اقدام نموده است.
سامانه چکاوک در زمینه استعلام چک برای اشخاص حقیقی و حقوقی که نگرانی بسیاری در رابطه با وضعیت چک های صادر شده و یا دریافتی دارند راه اندازه شده است و با استفاده از این سیستم دیگر نیاز به انتقال چک برای استعلام به صورت فیزیکی نمی باشد.
در ادامه مطلب نیز در رابطه با سامانه چکاوک، مزایای سامانه چکاوک برای مشتریان حقیقی و حقوقی تمامی بانک ها و همچنین هدف بانک مرکزی از راه اندازی سامانه چکاوک توضیحات بیشتری بیان شده است.
سامانه چکاوک چیست
سامانه چکاوک و یا همان سیستم انتقال تصویر چک توانسته است فرآیند بررسی چک به صورت فیزیکی را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد.
البته، منظور از انتقال چک این نمی باشد که افراد عادی، انتقال چک های خود را از این طریق این سامانه انجام می دهند؛
بلکه منظور آن است که شخص دریافت کننده چک می تواند با مراجعه به بانک مورد نظر خود، برگه چک را تحویل متصدیان بانکی قرار دهد.
و آنان نیز با اسکن کردن تصویر چک به راحتی از طریق این سامانه و وارد نمودن برخی اطلاعات چک همانند نام ذینفع و شماره حساب آن و تصویر این چک، چک مربوطه را به بانک بدهکار یعنی همان بانکی که حساب صادر کننده چک در آن می باشد انتقال دهند.
و پس از پیگیری بانک بدهکار با توجه به حساب بانکی شخص صادر کننده چک اقدامات لازم برای نقد نمودن چک یا همان به اصطلاح پاس کردن چک از طرف بانک محل حساب انجام می گیرد.
حال ممکن است متاسفانه با استعلامی که از حساب بانکی شخص صادر کننده چک دریافت می شود، موجودی مورد نیاز برای پاس کردن چک کافی نباشد که بانک بدهکار، این را به شعبه مورد نظر شخص دریافت کننده چک که به آن مراجعه نموده است، اعلام می نماید.
افراد نیز می توانند پیش از مراجعه به بانک از وضعیت چک صیاد خود در سامانه صیاد مطلع گردند.
فرآیند وصول چک به شکل فیزیکی
فرآیند وصول چک به شکل فیزیکی شامل مراحل زیر است:
- ارائه چک و تکمیل فرم در بانک بستانکار
- تحویل چک های انتقالی به تحویلدار شعبه بستانکار
- مرتب سازی و دسته بندی چک ها بر اساس بانک های بدهکار
- تحویل فیزیکی چک ها به نماینده بانک بدهکار
- تعیین اعتبار چک توسط بانک بدهکار
- واگذاری لاشه چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت به نماینده بانک بدهکار و سپس بانک بستانکار
- وصول مبلغ چک در بانک بستانکار
سامانه چکاوک چیست + ثبت و هزینه استعلام چک
فرآیند وصول چک در چکاوک
فرآیند وصول چک توسط سامانه چکاوک شامل مراحل زیر است:
- ارائه چک به مسئول بانک بستانکار
- تهیه تصویر و داده چک
- مرتب سازی داده ها در سامانه مدیریت چک
- اعتبار سنجی چک توسط بانک بدهکار
- تعیین اعتبار و بلوکه کردن مبلغ چک توسط بانک بستانکار
- تایید/عدم تایید چک توسط بانک بستانکار
- تهیه دستور برداشت مستقیم توسط سامانه مدیریت چک
- دستور واریز به حساب مشتری در بانک بستانکار
- واریز به حساب مشتری توسط بانک بستانکار
- دستور تصفیه بین بانکی توسط سامانه پایای چک
- ارسال اعلامیه برداشت از حساب به بانک بدهکار و ارسال اعلامیه واریز به حساب بانک بستانکار توسط سامانه پایای چک
هدف از راه اندازی سامانه چکاوک
بر اساس مصوبه مورخ ۲۶ اسفند ماه سال ۱۳۹۰ که توسط شورای پول و اعتبار صادر گردید، بخشی از اهداف راه اندازی سامانه چکاوک به شرح زیر است:
«چکاوک به منظور ساکن سازی لاشه چک، با قابلیت پذیرش و پردازش الکترونیکی چک های کاغذی بین بانکی و انجام تراکنش های الکترونیکی با استفاده از سامانه پایاپای الکترونیکی(پایا) برای انتقال الکترونیکی تصویر، داده ها، اطلاعات چک و تسویه بین بانکی، با هدف حذف گردش فیزیکی چک ها بین شعب و واحد های بانکی و به تبع آن، کاهش مدت زمان تسویه چک ها، اعمال نظارت متمرکز توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک ها بر جریان گردش وجوه و اعمال کنترل های قانونی و مقرراتی، در اداره نظام های پرداخت، تعریف شده است.»
اگر بخواهیم مصوبه فوق را به شکل ساده سازی شده خلاصه کنیم، باید بگوییم که هدف از راه اندازی سامانه چکاوک بهبود نظارت بر وصول چک ها، کاهش خطاهای صورت گرفته به دلیل فرآیند فیزیکی و افزایش نظارت بانک مرکزی بر جنبه های مختلف چک است.
مزایای سامانه چکاوک
مزایای این سامانه شامل موارد زیر است:
● نظارت موثر بانک مرکزی بر نقل و انتقال و وصول چک
● امکان سیاست گذاری بانک مرکزی بر نحوه مبادلات چک و کنترل میزان بدهکاری بانک ها
● شفاف سازی و نظارت متمرکز بر نحوه و تعداد تبادل چک ها در یک بازه زمانی خاص
● امکان رهگیری لحظه ای وضعیت چک
● دسترسی آنلاین و لحظه ای اطلاعات و سوابق مشتریان
● امکان تغییر مدت زمان مورد نیاز برای تصفیه چک
● پیگیری چک های برگشتی و ابلاغ آن به بانک های مختلف
● حذف عملیات حمل و نقل چک به صورت فیزیکی
● حذف خطا های انسانی در پردازش چک
● ارتقاء امنیت با استفاده از گواهی دیجیتال
● تولید گزارشات متنوع از روند تسویه و برگشتی چک ها به بانک ها و اشخاص مختلف
● کاهش هزینه ها
● عملکرد یکپارچه
● ارتباط بین بانکی موثر، برخط و هماهنگ
● مکانیزه شدن فرآیند تسویه بین بانکی از طریق ساتنا
● صدور متمرکز و یکپارچه دسته چک و استاندارد سازی آن
ثبت چک در سامانه چکاوک
- مرحله ۱: صدور چک
صادرکننده چک، اطلاعات مورد نیاز مانند مبلغ، تاریخ صدور و مشخصات دریافتکننده را روی چک درج میکند و چک را امضا میکند تا اعتبار آن تایید شود. - مرحله ۲: تحویل چک به بانک
دریافتکننده چک، آن را به همراه سایر مدارک لازم به بانک خود تحویل میدهد. - مرحله ۳: اسکن چک و ارسال به سامانه چکاوک
چک با استفاده از اسکنرهای مخصوص با کیفیت بالا اسکن میشود تا تصویر واضح و کاملی از آن تهیه شود. تصویر اسکن شده به همراه سایر اطلاعات چک به سامانه مرکزی چکاوک ارسال میشود. - مرحله ۴: بررسی اطلاعات اولیه توسط سامانه چکاوک
سیستم چکاوک، اطلاعات اولیه چک مانند شماره چک، مبلغ، تاریخ صدور و مشخصات بانک صادرکننده را بررسی میکند. همچنین با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته، امضای روی چک را با امضای نمونه صادرکننده مقایسه میکند. - مرحله ۵: ارسال به بانک صادرکننده
انتقال به بانک مبدا: پس از تایید اولیه، اطلاعات چک به بانک صادرکننده ارسال میشود.
بررسی نهایی توسط بانک صادرکننده: بانک صادرکننده، پس از تأیید صحت اطلاعات چک و اطمینان از وجود موجودی کافی در حساب صادرکننده، مجوز پرداخت را صادر مینماید. - مرحله ۶: واریز وجه به حساب دریافتکننده
پس از تایید نهایی، مبلغ چک به حساب دریافتکننده واریز میشود. در نهایت بانک، نتیجه نهایی وصول چک را به هر دو طرف (صادرکننده و دریافتکننده) اطلاع میدهد. - مرحله ۷: بایگانی الکترونیکی
کلیه اطلاعات مربوط به چک صیادی، از جمله تصویر اسکن شده، در سامانه چکاوک به مدت طولانی بایگانی میشود.
همان طور که به آن اشاره کردیم، ثبت چک در سامانه چکاوک توسط بانک صورت می گیرد.
به عبارت دیگر، این سامانه در اختیار افراد جامعه نیست. افراد حقیقی و حقوقی برای وصول چک باید مانند قبل به بانک ها مراجعه کرده و چک خود را تحویل دهند.
بقیه فرایند نقل و انتقال چک و وصول آن به شکل الکترونیک، توسط بانک پیگیری می شود.
این فرآیند با اسکن کردن و ثبت چک و بررسی اعتبار آن آغاز شده و با واریز مبلغ به حساب مشتری پایان می پذیرد.
زمان وصول چک چکاوک
زمان وصول چک چکاوک معمولا ۲۴ ساعت است.
این در حالی است که پیش از این سامانه، این فرآیند چند روز به طول می انجامید.
در گذشته، برای استعلام و وصول چک هایی که بانک بدهکارِ آنها، در نقاط دوری نسبت به بانک بستانکار قرار داشت، به چندین روز زمان نیاز داشت.
اما با چکاوک این مشکلات تا حد زیادی حل شده است.
از آنجا که این سامانه با سامانه های واریزی مانند ساتناو پایا هماهنگی دارد، نقل و انتقال پول از طریق آن به سرعت و دقت زیادی انجام می شود.
قوانین استفاده از سامانه چکاوک
استفاده از سامانه چکاوک، شامل صدور و ثبت چک، دارای قوانینی است.
این قوانین به جلوگیری از اشتباه کمک کرده و فرآیند نقل و انتقال چک را تا حد زیادی استاندارد و آسان می کند.
قوانین استفاده از سامانه چکاوک شامل موارد زیر است:
● تاریخ چک باید با حروف نوشته شود و نه به عدد.
● چک باید به نام فردی صادر شود که متقاضی نام او را اعلان می کند و نباید در وجه حامل صادر گردد.
● در چک های سامانه چکاوک عبارت «حواله کرد» وجود ندارد.
● شماره و مهر دارنده چک باید روی آن درج شده باشد.
● چک باید دارای مهر شعبه باشد.
مشکلات سامانه چکاوک
با وجود دستاوردهای مهم این سامانه، برخی از مشکلات هنوز برای استفاده از چکاوک وجود دارد.
در زمان آغاز به کار چکاوک در سال ۱۳۹۳ این سامانه با مشکلات زیادی روبرو بود که سبب سرگردانی مشتریان بانک و عدم خدمت رسانی سریع به آنها می شد.
اما پس از مدتی مشکلات این سامانه به تدریج برطرف شد.
در حال حاضر با گذشت حدود ۹ الی ۱۰ سال از تاسیس چکاوک، بسیاری از مشکلات مربوط به آن برطرف شده است.
با این حال، هنوز در برخی از شعبه ها، وجود زیر ساخت های نامناسب مثل نبودن اینترنت پر سرعت و همچنین، عدم آموزش کافی برای استفاده از سامانه، از کارکرد بهینه چکاوک می کاهد.
گردآوری: دیجیتاک
